Bài 19: Sự phát triển của từ vựng (tiếp theo)

I. Kiến thức cần nhớ

- Tạo từ ngữ mới để làm cho vốn từ ngữ tăng lên cũng là một cách để phát triển từ vựng tiếng Việt.

- Mượn từ ngữ nước ngoài cũng là một cách để phát triển từ ngữ tiếng Việt. Bộ phận từ mượn quan trọng nhất tiếng Việt là từ mượn Hán Việt.

II. Soạn bài

1. Tạo từ ngữ mới

Bài 1.

- Dựa vào các từ đã cho, có thể tạo thành một số từ ngữ mới:

+ Điện thoại di động: điện thoại mang theo người, được sử dụng trong vùng phủ sóng của cơ sở thuê bao.

+ Kinh tế tri thức: nền kinh tế chủ yếu dựa vào việc sản xuất, lưu thông, phân phối các sản phẩm có hàm lượng tri thức cao.

+ Đặc khu kinh tế: khu vực dành riêng để thu hút vốn và công nghệ nước ngoài.

+ Sở hữu trí tuệ: quyền sở hữu đối với sản phẩm do hoạt động trí tuệ mang lại, được pháp luật bảo hộ như quyền tác giả, quyền đối với sáng chế,…

Bài 2. X + tặc: tin tặc, không tặc, lâm tặc, hải tặc, cẩu tặc,…

2. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài

Bài 1. Từ Hán Việt:

a. Thanh minh, lễ, tảo mộ, hội, đạp thanh, bộ hành, yến anh, xuân, tài tử.

b. Bạc mệnh, duyên, phận, thần, linh, chứng giám, thiếp, đoan trang, tiết, trinh bạch, ngọc.

Bài 2.

a. AIDS

b. Ma – ket – tinh

Những từ này được mượn từ tiếng nước ngoài.

III. Luyện tập

Bài 1.

- X + trường: chiến trường, công trường, nông trường, ngư trường, thương trường,…

- X + hóa: ô xi hóa, lão hóa, cơ giới hóa, điện khí hóa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thương mại hóa,…

Bài 2.

- Cơm bình dân: cơm giá rẻ, phục vụ cho đại chúng.

- Đường cao tốc: đường dành cho xe chạy với tốc độ cao.

- Công viên nước: công viên có nhiều trò chơi dưới nước.

- Bàn tay vàng: bàn tay tài giỏi, khéo léo, hiếm có trong việc thực hiện một công việc nào đó.

Bài 3.

Bài 4.

- Các cách phát triển từ vựng:

+ Tạo thêm từ ngữ mới

+ Mượn từ ngữ từ tiếng nước ngoài

- Từ vựng của ngôn ngữ gắn với thế giới và nhận thức của con người về thế giới đó, vì vậy, nó không thể không thay đổi để kịp thời phản ánh những thay đổi của thế giới và nhận thức của con người về thế giới.