Bài 69: Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông - ten

(Trích)

- H. Ten -

I. Kiến thức cần nhớ

- Hi - pô - lít Ten (1828 - 1893) là triết gia, sử gia, nhà nghiên cứu văn học Pháp, viện sĩ Viện Hàn lâm Pháp, tác giả công trình nghiên cứu La Phông - ten và thơ ngụ ngôn của ông (1853).

- Văn bản Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La phông - ten trích từ Chương II, Phần thứ hai trong công trình trên.

- Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông - ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy - phông, H. Ten nêu bật sáng tác nghệ thuật in đậm dấu án cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn.

II. Soạn bài

Bài 1.

- Bố cục văn bản: 2 phần.

+ Phần 1: Từ đầu “Giọng chú non cừu non tội nghiệp” đến … “tốt bụng như thế”.

Nội dung: Hình tượng cừu trong thơ La Phông - ten.

+ Phần 2: Còn lại.

Nội dung: Hình tượng chó sói trong thơ La Phông - ten.

- Trong cả hai phần, tác giả đều lần lượt đưa ra các dẫn chứng xác thực về hai hình tượng cừu và chó sói của nhà khoa học Buy-phông để làm nổi bật hình tượng hai con vật này trong thơ ngụ ngôn của La Phông - ten.

- Trong cả hai phần, tác giả đều lần lượt triển khai mạch nghị luận theo trật tự các bước: hình tượng loài vật dưới cây bút của nhà thơ La Phông - ten → dưới ngòi bút của nhà khoa học Buy - phông → dưới ngòi bút của nhà thơ La Phông - ten.

Bài 2.

- Nhà khoa học Buy - phông nhận xét loài cừu và loài cho sói một cách chính xác dựa trên những đặc tính khoa học của chúng.

+ Cừu là một loại ngu ngốc và sợ sệt: ...chúng thường tụ tập thành bầy. Chỉ một tiếng động bất thường đủ làm cho chúng nháo nhào co cụm lại với nhau,…. Chúng cứ đứng lì ra, muốn bắt chúng di chuyển nơi khác và bước đi, cần phải có một con đầu đàn người ta bảo nó đi trước, và thế là tất cả bắt chước nhất nhất làm theo.

+ Chó sói thù ghét mọi sự kết bạn, thậm chí ngay cả với đồng loại chó sói của nó….Khi cuộc chinh chiến đã xong xuôi, chúng lại mỗi con một nơi và quay về với sự lặng lẽ và cô đơn của chúng.

- Nhà khoa học không nhắc đến “sự thân thương” của loài cừu vì không phải chỉ ở loài cừu có “tình cảm mẫu tử thân thương”. Buy - phông không nhắc đến “nỗi bất hạnh” của loài chó sói, vì đây không phải đặc tính loài, nét cơ bản của chúng ở mọi lúc mọi nơi.

Bài 3.

- Nhà thơ đã lựa chọn một chú cừu non (một con cừu cụ thể) nhỏ bé và đặt chú cừu non vào một hoàn cảnh đặc biệt, đối mặt với chó sói bên dòng suối.

- Khi khắc họa tính cách của chú cừu non, nhà thơ dựa vào các đặc tính vốn có của loài cừu: hiền lành, nhút nhát, chẳng bao giờ làm hại đến ai.

- Với ngòi bút phóng khoáng, vận dụng đặc trưng thể loại thơ ngụ ngôn, nhà thơ đã nhân hóa cừu: nó cũng có suy nghĩ, lời nói và hành động giống như con người.

Bài 4.

- Con chó sói này là một con chó sói cụ thể. Nhà thơ chọn một con chó sói đói meo, gầy giơ xương đi kiếm mồi, bắt gặp chú cừu non đang uống nước bên bờ suối. Hắn muốn ăn thịt chú cừu non và đã kiếm cớ bắt tội gọi là để trừng phạt chú cừu tội nghiệp.

- Nhà thơ đã nhân hóa con chó sói và miêu tả nó dựa trên những đặc tính về loài: săn mồi, ăn tươi nuốt sóng những con vật bé hơn nó.

- Nhận định của H. Ten là đúng vì ông đã bao quát tất cả hình tượng cho sói trong các tác phẩm của La Phông - ten. Riêng đối với bài này, chó sói đáng cười vì nó ngu ngốc không kiếm được mồi, khiến nó trở nên đói meo, nhưng chủ yếu là con vật đáng ghét, gian xảo, hống hách, bắt nạt kẻ yếu.