Bài 73: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

I. Kiến thức cần nhớ

Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí, ngoài các yêu cầu với mọi bài văn, cần chú ý vận dụng các phép lập luận giải thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp.

Dàn bài chung:

- Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.

- Thân bài:

+ Giải thích chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.

+ Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của cuộc sống riêng, chung.

- Kết bài: Kết luận, tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành động.

Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để giải thích, đánh giá và đưa ra được ý kiến của người viết.

II. Soạn bài

1. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

a. Trong 10 đề trên có 3 đề bài có mệnh lệnh trong đề, đó là đề 1, 3, 10. Còn lại các đề không có mệnh lệnh trong đề chỉ nêu vấn đề nghị luận.

Các đề có điểm chung đều nêu lên một tư tưởng, đạo lí.

b. Gợi ý đề bài tương tự.

- Nêu suy nghĩ của em về tình yêu thương trong cuộc sống.

- Lòng dũng cảm.

- Nhà văn Nga L. Tôn – xtôi cho rằng: Bạn đừng nên chờ đợi những quà tặng bất ngờ của cuộc sống mà hãy tự mình làm nên cuộc sống. Trình bày suy nghĩ của em về câu nói bằng một bài văn ngắn.

2. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Sách giáo khoa Ngữ văn, tập 2, trang 52-53.

III. Luyện tập

Đề 7. Tinh thần tự học.

- Mở bài: Giới thiệu và nêu đánh giá chung về tinh thần tự học.

- Thân bài:

+ Giải thích tinh thần tự học là gì?

+ Biểu hiện của tinh thần tự học. Nêu dẫn chứng trong thực tế đời sống.

+ Ý nghĩa, tác dụng của tinh thần tự học. Nêu dẫn chứng trong thực tế đời sống.

- Kết bài:

+ Khẳng định sự cần thiết của tinh thần tự học.

+ Mở rộng, liên hệ đến ý thức và hành động của bản thân.